W ostatnim czasie przez Polskę ale nie tylko przetoczyła się dyskusja wywołana zmianą ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej przez Sejm RP. Dyskutowano głównie o wydarzeniach mających miejsce w okresie ostatnie wojny.
Ale co my wiemy w ogóle o Żydach, ludziach którzy żyli i mieszkali po sąsiedzku z naszymi dziadkami i pradziadkami. Postaram się przekazać Państwu garść informacji o najważniejszych żydowskich świętach, które tworzyły atmosferę minionego czasu w wielu małych miast Rzeczypospolitej. Niektóre nazwy zapewne Państwo rozpoznają, inne będą nowością, a miłośników kuchni być może zaskoczy fakt pochodzenia kilku dań z kuchni żydowskiej.
 
Kim są Żydzi?
Żyd (po hebrajsku Jehudim) to dosłownie czciciel Jahwe jedynego Boga wyznawanego przez ten semicki naród zamieszkujący w starożytności Palestynę, naród który ma długą i tragiczną historię. Nazwa Żyd pochodzi od imienia Judy jednego z 12. synów biblijnego patriarchy Jakuba.
Kto jest Żydem?
Nie da się jednoznacznie tego ustalić gdyż ortodoksi twierdzą, że Żydem jest ten kto ma ortodoksyjną matkę. Z drugiej strony prawo do izraelskiego obywatelstwa ma każdy kto ma przynajmniej jednego dziadka, który był ortodoksyjnym Żydem.
 
Bardzo krótka historia Żydów:
Żydzi pochodzą prawdopodobnie z Mezopotamii skąd wywędrowali w XIX wieku przed naszą erą i osiedli w krainie Kanaan. Najstarsze wzmianki o nich pochodzą z XIII w. przed naszą erą. Około 1200 p.n.e. pod wodzą Mojżesza wywędrowali z Egiptu i podzieleni na 12 plemion osiedli znów w Kanaan. Około 1050 p.n.e. pod wodzą króla Saula pokonali Filistynów, a za panowania króla Dawida zdobyli Jerozolimę gdzie ustanowiono stolicę państwa. Po śmierci Salomona państwo podzieliło się na dwa królestwa Judę ze stolicą w Jerozolimie i Izrael ze stolicą w Samarii. W VI wieku p.n.e. Żydzi zostali podbici przez Babilonię i uprowadzeni w tzw. „niewolę babilońską”. Od tej pory datujemy rozproszenie Żydów gdyż do Judei za zgodą Cyrusa Wielkiego w 538 r p.n.e powróciła tylko niewielka część wysiedlonych. Aż do 167 r. p.n.e. państwo żydowskie podlegało wielkim mocarstwom. Po powstaniu Machabeuszy Izrael rozwijał się niezależnie do momentu  popadnięcia w niewolę Rzymu. Po nieudanych powstaniach w I i II wieku n.e. Żydzi zostali zdziesiątkowani i od tego czasu większość z nich mieszkała poza Palestyną.
W Europie Żydzi mieszkali we wszystkich państwach ale byli sukcesywnie wyganiani jako wrogowie tworzących się państw narodowych. W połowie XVI wieku ocenia się, że około 80% Żydów mieszkało na ziemiach polskich. Po odkryciu Ameryki wielu z nich wyjechało szukając nowego miejsca do życia. Wyznając własną religię stali się wrogami opanowujących Europę ruchów nacjonalistycznych, które wyewoluowały do skrajności w postaci niemieckiego nazizmu.
W okresie tuż przed II wojną światową, a szczególnie w jej trakcie doszło do bezprecedensowej w historii ludzkości próby zgładzenia całego narodu z pobudek ideologicznych. Doszło do Shoah czyli zagłady większości Żydów europejskich. Po wojnie (w 1948 roku) doszło do powstania państwa Izrael. Obecnie mieszka tam 1/3 Żydów. Największe skupiska współczesnych Żydów znajdują się w USA, Rosji, Francji, Ukrainie i Wielkiej Brytanii.
 
Najważniejsze święta żydowskie:
W kalendarzu żydowskim rachuba latzaczyna się od dnia stworzenia świata, które wg ustaleń żydowskich autorytetów religijnych nastąpiło 7 października 3761 p.n.e., stąd np. w roku 2018 trwa żydowski rok 5778. Rok religijny rozpoczyna się wiosną 1 dnia miesiąca nisan (marzec/kwiecień).
 
Dniem świętym dla Żydów jest Szabat: –(hebr. szabas – odpoczywać), w judaizmie 7. dzień tygodnia (sobota), kultowy dzień odpoczynku trwający od piątkowego do sobotniego zachodu słońca; wg Biblii Szabat był dniem odpoczynku Boga po 6 dniach tworzenia świata; dla religijnych Żydów jest dniem świętym, dniem skupienia i moralnego odrodzenia, przeznaczonym na modlitwę i nabożeństwa, ale również na radość i zabawę. Szabat rozpoczyna się w piątek wieczorem i kończy w sobotę wieczorem.

Zwyczaje:
Wyznawców judaizmu obowiązuje całkowity zakaz pracy będącej przejawem panowania nad przyrodą, gdyż nawet Stwórca tego dnia odpoczywał. Prawo religijne wymienia 39 prac zabronionych, większość z nich to zajęcia związane z rolnictwem i pasterstwem, zmieniające przyrodę, np. orka, siew, strzyżenie owiec, ale także budowanie, rozpalanie ognia, pisanie. Aby nieumyślnie nie naruszyć zakazu pracy, nie wolno wykonywać czynności podobnych do zajęć zabronionych, takich jak drukowanie, rysowanie czy zapalanie i gaszenie światła elektrycznego. W celu uniknięcia niektórych zakazów (np. zakazu przenoszenia czy wynoszenia rzeczy poza dom), osiedla żydowskie otaczano drutem lub sznurkiem (eruw) – w ten symboliczny sposób tworzyły jedno “domostwo” obejmujące obszar całej dzielnicy czy nawet miasta. W wielu domach żydowskich zatrudniany był na okres szabatu nie-Żyd, szabes goj, który wykonywał niezbędne prace domowe. Przed nastaniem szabatu Żydzi udają się do mykwy, aby dokonać rytualnego oczyszczenia. Święto rozpoczyna się zapaleniem dwóch świec w piątek, tuż przed zachodem słońca. Symbolizują one boską światłość i duszę człowieka. Zapala je kobieta i odmawia nad nimi błogosławieństwo – jest to jej najważniejszy obowiązek religijny. Wierzono, że jego niewypełnienie grozi śmiercią w połogu. Mężczyźni witają szabat w synagodze. W bardzo religijnych rodzinach kobiety i dzieci czekają na nich w domu bądź spacerując na ulicy ubrane w odświętne stroje. Po powrocie mężczyzn do domu odbywa się uroczysta kolacja. Rozpoczyna ją Kidusz. Nikt w czasie szabatu nie powinien być głodny, dlatego w wielu domach goszczono ubogich bądź uczniów. Potrawy: Najpopularniejszymi daniami w Europie Wschodniej były śledzie i chała, a także ryba faszerowana, siekana wątróbka, cymes. Na sobotni obiad podawano czulent, jedzono także nadziewane szyjki kurze, kiszkę i kugel. W sobotę wieczorem spożywa się trzeci posiłek świąteczny, seuda szliszit (suda), i śpiewa pieśni żegnające szabat (zmirot). Chasydzi, wierząc, że Mesjasz nadejdzie w sobotę, przeciągali ostatnią ucztę i śpiewanie pieśni aż do nocy. Święto kończy uroczystość pożegnania szabatu – Hawdala [hebr. oddzielenie]. Oddziela ona czas świąteczny od powszedniego. Odmawia się błogosławieństwo nad światłem, winem i wonnymi ziołami. Zapala się dwie splecione świece symbolizujące świętość i powszedniość. W besaminkach zapala się zioła.
 
Chanuka:  w 2018 roku zaczyna się z zachodem słońca w sobotę, 2 grudnia, a kończy o zmroku w niedzielę, 10 grudnia, trwa 8 dni.
Geneza: W 169 p.n.e. Antioch IV z dynastii Seleucydów, wracając z Egiptu, zagarnął skarby Świątyni Jerozolimskiej tytułem zaległych danin. Wywołało to niepokoje, na które Antioch zareagował bezlitośnie – zajął Jerozolimę, kazał zburzyć jej mury, a świątynię zamienił w przybytek fenickiego kultu boga Baal-Szamina (którego Grecy nazywali Zeusem Olimpijskim) i któremu nakazał oddawanie czci. W 167 p.n.e. wydał też edykt zabraniający wszelkich żydowskich obrządków i zwyczajów. Posunięcia te spowodowały wieloletnią wojnę, której pierwszy etap zakończył się w grudniu 164 p.n.e. zdobyciem Jerozolimy przez przywódcę powstania, Judę Machabeusza. "Święto świateł" upamiętnia wydarzenie po rekonsekracji świątyni jerozolimskiej, kiedy to niewielka ilość czystej rytualnie oliwy paliła się przez osiem dni.
Rytuał zapalania świateł: Najważniejszym rytuałem święta jest zapalanie świateł: jednego pierwszego dnia święta, dwóch – drugiego itd. aż do ósmego, kiedy to zapalane jest osiem świateł (lamp oliwnych albo później – świec). Używany jest do tego charakterystyczny świecznik zwany chanukijąz dziewięcioma ramionami, z których jedno – szamasz (sługa) – spełnia rolę pomocniczą, gdyż to od niego zapala się pozostałe świece, w kolejności od prawej do lewej. Szamasz powinien być trochę oddalony od pozostałych świeczek lub znajdować się nieco powyżej nich. Świece zapalane są o zmierzchu lub w chwili pojawienia się pierwszych gwiazd na niebie (w przypadku stref podbiegunowych przyjmuje się czas Jerozolimy). Jeżeli chanukija stoi przy drzwiach, najpierw dostawiamy świeczki najbliżej drzwi.
Świece te zapala głowa domu (mężczyzna lub kobieta), przedtem wygłaszając błogosławieństwa.
Oprócz chanukii musi też palić się inne światło – nie należy bowiem wykorzystywać świecznika do czytania lub oświetlenia, a jedynie jako znak cudu. Aby rozgłosić wieść o cudzie, chanukiję należy postawić w drzwiach lub na oknie. W innym wariancie rytuału zapala się jedną świecę na każdego domownika.
Podczas Chanuki wolno pracować, chociaż kobietom zaleca się powstrzymywanie od pracy na czas palenia się świec (ok. pół godziny). Kobiety podczas Chanuki traktowane są szczególnie – na pamiątkę bohaterstwa Judyty, która podstępem wdarła się do Holofernesa, naczelnego dowódcy Asyryjczyków, oczarowała go, a kiedy spał pijany, odcięła jego głowę, ratując mieszkańców Izraela.
Potrawy i zwyczaje chanukowe: Religia nie nakazuje spożywania określonych posiłków, choć powstała tradycja osnuta wokół naleśników z serem, placków ziemniaczanych (latkes) i pączków nadziewanych konfiturami, dżemem lub marmoladą i posypanych cukrem pudrem (sufganijot) jako przygotowywanych na oliwie.
Dla niereligijnych Żydów Chanuka przybrała formę świeckiego święta, w którym na wzór Bożego Narodzenia, dzieciom daje się prezenty, w tym także słodycze. Ponadto podczas święta popularne są gry hazardowe - dorośli grają w karty, a dzieci w grę gdzie stawką są np. czekoladki lub cukierki.
W Izraelu święto to nabrało dodatkowo państwowego za sprawą silnie podkreślanego związku z powstaniem Machabeuszy.
 
Purim: Trwa jedną dobę od wieczora 28 lutego do wieczora 1 marca. Nazwa pochodzi od akad. „pur” – los, przeznaczenie; jid purym), Święto Losów (Losowania) – radosne święto żydowskie z połowy II wieku p.n.e. Święto upamiętnia biblijną historię opisaną w Księdze Estery, która prawdopodobnie miała miejsce w połowie V w. Święto obchodzone jest w ostatnią pełnię księżyca przed wiosenną równonocą. Purim jest jednym z dwóch świąt żydowskich (obok Chanuki) ustanowionych przez rabinów, a niewymienionych w Torze.
Geneza święta: Historia opowiada o czasach panowania króla Persów Kserksesa i jego żydowskiej żony i królowej Estery. Mardocheusz (Mordechaj) krewny Estery popadł w konflikt z Hamanem, najwyższym urzędnikiem w Persji. Powodem konfliktu był fakt, że Mardocheusz odmówił złożenia mu pokłonu jak inni dostojnicy. Wówczas Haman, postanowił zemścić się nie tylko na Mardocheuszu, ale i na wszystkich Żydach zamieszkujących kraj. Udało mu się wymóc na królu dekret dający mu prawo do wymordowania całego narodu. Nie mógł wykonać tego dekretu natychmiast gdyż los rzucony w świątyni wskazał na 13 lub 14 dzień miesiąca adar jako datę zagłady.
Estera chcąc ratować swój naród, udała się do męża i poprosiła o wydanie uczty na jej cześć. Kserkses, jako władca porywczy mógł rozgniewać się za to, że przyszła do niego bez polecenia i skazać ją na śmierć. Jednak król mimo złamania przez Esterę dworskich obyczajów przyjął ją łaskawie. Wydano ucztę, na której obecny był też Haman. Wtedy to Estera ujawniła, że przez intrygę tego człowieka jej naród musi zginąć. Na uczcie przedstawiła Hamana jako osobę, która nastaje na nią i jej lud, po czym zwróciła się do króla z prośbą o łaskę, a na samego Hamana padło królewskie oskarżenie o próbę gwałtu na królewskiej małżonce. W konsekwencji Haman został powieszony, dziesięciu jego synów spotkała śmierć, zaś w całej Persji Żydzi zabili 75 000 ludzi wiernych Hamanowi. Po śmierci Hamana jego stanowisko objął Mardocheusz. Powstanie święta opisuje biblijna Księga Estery–Megilat Ester.
Obchody święta: W przeddzień święta, 13 dnia miesiąca adar, (Adar w kalendarzu gregoriańskim przypada na luty-marzec) wyznawców obowiązuje trwający od wschodu do zachodu słońca post, zwany „Postem Estery”. Wieczorem tego dnia oraz podczas porannych modłów (szacharit) w dniu święta w synagogach odczytywana jest spisana na pergaminowym zwoju (Megilla) Księga Estery (hebr. Megillat Ester). Sam zwój bywa składany jak list, co ma stanowić nawiązanie do wiadomości rozsyłanych przez Esterę i Mardocheusza do współwyznawców. Megillat Ester może publicznie czytać każdy wyznawca z wyłączeniem kobiet, upośledzonych i nieletnich. Kobiety mają obowiązek wysłuchania Megilli. Gdy odczytywane jest imię Hamana, zebrani podnoszą wrzawę i kołaczą specjalnymi grzechotkami i kołatkami (jid. grager), zaś imiona dziesięciu synów Hamana są odczytywane jednym tchem, by podkreślić, że zginęli równocześnie.
14 dnia adar, w sam dzień święta, zakazane są post i publiczna żałoba. Do modlitwy „Osiemnaście błogosławieństw” (Szmone esrej) i modlitwy po posiłku dodaje się jeszcze Al ha-nissim (Za cuda).
Potrawy i zwyczaje:Po południu spożywany jest specjalny posiłek, podczas którego nadużywanie alkoholu (adlojada) jest traktowane jako micwa (religijny obowiązek), przez które podkreślana ma być radość z wywyższenia Mardocheusza i śmierci Hamana. Świętu towarzyszą tańce, maskarady i zabawy dla dzieci. W czasie świętowania podawane są trójkątne ciastka, zwane „hamantaszami”, dzieci dostają ciasteczka i „purimowe pieniądze” (jid. purim-gełt), urządzane są widowiska zwane „purimszpilami”. Do zwyczaju należy rozdawanie jałmużny ubogim i wzajemne obdarowywanie się purimowymi prezentami. Żydowski karnawał purimowy nie omija także jesziw, w których przebrani młodzieńcy „purimowi rabini” wygłaszają żartobliwe wykłady. Podczas święta urządzane są przedstawienia, bale przebierańców, parodie, konkursy piękności. Zasady świętowania opisane są w traktacie talmudycznym „Megilla”.
Święta lokalne: W niektórych kahałach ustanowiono specjalne obchody (tzw. Specjalny Purim) związane z jakimś ważnym wydarzeniem, które pozwoliło danej społeczności ocaleć. Kahał w Kownie obchodził siódmego dnia miesiąca adar szeni lokalny „Kowieński Purim”, który stanowił wspomnienie nadania społeczności w 1783 roku przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego praw, które uwolniły lokalnych Żydów od doświadczanych cierpień i nieszczęść.

Pascha (Pesach, Święto Przaśników):w 2018 roku trwa od wieczora 30 marca do wieczora 7 kwietnia. Jest wielkim świętem żydowskim, jednym z trzech świąt pielgrzymich, razem z Sukkot (Świętem Szałasów, Kuczki) oraz Szawuot (Świętem Tygodni). W czasie tych świąt, cała żydowska ludność pielgrzymowała do Świątyni w Jerozolimie. Święto zaczyna się dnia 15 miesiąca nisan (wypadającego zwykle w kwietniu), trwa siedem dni i upamiętnia wyzwolenie Żydów z niewoli egipskiej.

Geneza:Historia wyjścia z Egiptu opowiada, że Izraelici opuścili Egipt w pośpiechu i ciasto, które przygotowywali, nie miało czasu wyrosnąć, więc upiekli je jako macę, chleb bez zakwasu. Jedną z ważnych zasad tego święta jest powstrzymanie się od jedzenia zakwasu – wszelkich wyrobów przygotowanych z mąki, której pozwolono wyrosnąć, oraz artykułów zawierających mąkę. Zamiast chleba Żydzi jedzą macę.
Święto Pesach nazywane jest też Świętem Wolności, i ten jego aspekt jest podkreślany w modlitwach i rytuałach: wyjście z niewoli na wolność symbolizuje fizyczne i duchowe odkupienie oraz dążenie człowieka do wolności.
Kolejną nazwą Paschy jest Święto Wiosny, ponieważ Paschę obchodzi się na wiosnę.
Potrawy i zwyczaje: W wigilię święta rodziny gromadzą się przy uroczystym posiłku sederowym. Seder – Kolacja sederowa to długi świąteczny rytualny posiłek w pierwszy wieczór Paschy. Rodzina gromadzi się wokół świątecznego stołu sederowego (zasadą jest zapraszanie osób samotnych, nie mających rodzin, z którymi mogliby obchodzić święto), następuje czytanie Hagady, opowieści o wyjściu z Egiptu, oraz świąteczny posiłek. Hagada zawiera fragmenty z Biblii dotyczące wyjścia z Egiptu, fragmenty z Miszny (kompendium tradycji pierwotnie przekazywanych ustnie dotyczących żydowskiego prawa religijnego), komentarze i pieśni. Hagadę czyta się, aby przekazywać z pokolenia na pokolenie tradycje dotyczące Paschy. Wszystkie rytuały celebrowane w czasie wieczerzy sederowej mają symboliczne znaczenie, takie jak spożywanie macy i gorzkich ziół, wypijanie czterech kielichów wina, wspólne śpiewy, i oczywiście wielki posiłek. Pierwszy i ostatni dzień święta są dniami odpoczynku i w te dni zabroniona jest wszelka praca. W dni pośrednie, tzw. półświęto, zakaz pracy jest mniej ostry.
W czasie Pesach nie wolno jeść zakwasu (chamec) na pamiątkę macy, którą Izraelici jedli w czasie ucieczki z Egiptu. Zakaz obejmuje wszystkie rodzaje pieczywa i wypieków z ciasta mącznego, oraz makarony. Maca to płaski przaśny chleb, którego jedzenie w czasie uroczystej kolacji sederowej nie jest obowiązkowe, ale w większości żydowskich rodzin maca jest uznaną alternatywą pieczywa w całym okresie świątecznym.
W tygodniach poprzedzających Pesach, Żydzi tradycyjnie bardzo dokładnie sprzątają domy, aby usunąć wszelkie ślady zakwasu (hebr. Biur Chamec). Po zapadnięciu zmroku w wieczór poprzedzający początek Paschy, religijni Żydzi przeszukują wszystkie kąty domu ze świecą, aby przekonać się, że nie zostały żadne okruchy chamecu. Państwo Izrael, jako przedstawiciel żydowskiego społeczeństwa, zwyczajowo sprzedaje cały zakwas (chamec) w Izraelu nie-Żydowi za symboliczną cenę (i odkupuje z powrotem natychmiast po zakończeniu święta).
Aby zachęcić dzieci, żeby nie zasypiały w czasie wieczerzy sederowej, zwyczajowo chowa się specjalny kawałek macy, zwany afikomanem, gdzieś w domy, a dzieci próbują go znaleźć. Ten kto znajdzie Afikoman, dostaje zazwyczaj nagrodę.
Ciekawostką jest to, że piwo nie jest koszerne w czasie Paschy.
 
Szawuot- w roku 2018 zaczyna się z zachodem słońca 19 maja, a kończy o zmroku 21 maja (trwa dwa dni w diasporze, jeden w Izraelu).
Szawuot jest świętem nadania ludowi Izraela Tory (Matan Tora), która jest nie tylko świętą księgą judaizmu, ale także tekstem, który wydatnie wpłynął na historię ludzkości. Dlatego święto Szawuot nazywane jest Zman Matan Toratejnu (Czasem Nadania Naszej Tory). W Torze święto to określane jest aż na trzy różne sposoby: mianem Hag Hakacir – co oznacza Święto Zbiorów (dokładnie: „koniec żniw”), Jom Habikurim – Dniem Pierwszych Owoców i Hag Haszawuot– Świętem Tygodni. Jest ono drugim z trzech głównych świąt o rolniczym i historycznym charakterze (pozostałe dwa to Pesach i Sukot). Jednak w odróżnieniu od tych dwu świąt, data obchodzenia Szawuot nie jest wymieniona w Torze, ale jest powiązana z terminem obchodzenia Pesach. W drugi dzień Pesach rozpoczyna się „liczenie omeru”, które trwa czterdzieści dziewięć dni. Pięćdziesiątego dnia, a więc po upływie siedmiu tygodni (stąd nazwa „Święto Tygodni”) obchodzone jest święto Szawuot.
Geneza: Te czterdzieści dziewięć dni wędrówki po Wyjściu z Egiptu to czas, który był potrzebny, aby Żydzi mogli przygotować się do przyjęcia Tory i zaakceptowania jej przykazań.
Zwyczaje: W odróżnieniu od innych świąt, w Szawuot nie obowiązują specjalne micwot wynikające z Tory, ale tradycyjne sposoby obchodzenia świąt, polegające na powstrzymywaniu się od pracy, specjalnych modlitwach i studiowaniu Tory. Jednym ze zwyczajów jest jerek czyli dekorowanie domów i synagogi zielonymi gałęziami drzew. Według tradycji góra Synaj zazieleniła się i pokryła kwitnącymi kwiatami tuż przed wręczeniem Tory. (W tradycji chrześcijańskiej istnieje podobny zwyczaj w „Pięćdziesiątnicę” czyli „Zielone Świątki”).
 
Tisza be-Aw – zaczyna się o zach. słońca 21.07.2018 a kończy 22.07. po zmroku.
Jest to święto jednodniowe, przypadające 9 dnia miesiąca Aw (takie jest znaczenie jego nazwy),
Geneza:święto upamiętnia zniszczenie Pierwszej Świątyni przez Babilończyków w 586 roku p.n.e. oraz Drugiej Świątyni przez Rzymian w 70 roku n.e. Także tego dnia Żydzi zostali wypędzeni z Anglii w roku 1290 i z Hiszpanii w roku 1492. W okresie Holocaustu Niemcy z premedytacją wybierali ten dzień na przeprowadzenie szczególnie brutalnych akcji w gettach.
Zwyczaje:Aby upamiętnić zniszczenie Świątyń, rabini ustanowili dzień Tisza be-Aw dniem pełnego postu. Dotyczy on zarówno jedzenia jak i picia, zabroniona jest kąpiel, noszenie skórzanego obuwia, używanie kosmetyków, stosunki seksualne. Podobnie jak w Jom Kipur, kobiety w ciąży, karmiące matki i poważnie chorzy są zwolnieni z postu wówczas, gdy ich zdrowie byłoby narażone przez jego przestrzeganie. Jednak, w odróżnieniu od Jom Kipur, w dzień Tisza be-Aw wolno pracować i wolno palić papierosy. Zwyczajowo do południa unika się prac, które nadmiernie rozpraszają skupienie charakterystyczne dla tego dnia. Mimo że post kończy się po mniej więcej dwudziestu czterech godzinach, wraz z zapadnięciem nocy, zakazane jest spożywanie mięsa i picie wina aż do południa następnego dnia, ponieważ – według tradycji – Świątynia płonęła przez całą noc 10 dnia miesiąca aw.
W wieczór rozpoczynający Tisza be-Aw odczytuje się w synagodze Treny, powstałe po zniszczeniu Pierwszej Świątyni. Tekst ten przedstawia nie tylko zniszczenie Judei, ale także destrukcję moralną: opisuje przypadki kanibalizmu – matki w oblężonej przez Babilończyków Jerozolimie chcą przeżyć, żywiły się zwłokami własnych dzieci. Podczas porannej modlitwy mężczyźni nie zakładają tefilin (2 czarne pudełka wykonane z jednago kawałka skóry zawierające cztery ręcznie przepisane ustępy Tory zakłądane na czas modlitw). Uważane jest to za zbyt radosną czynność, aby sobie na nią pozwalać w to najsmutniejsze z żydowskich świąt. Jest to również dzień, gdy ludzie w synagodze nie siadają na krzesłach, ale jak żałobnicy na podłodze lub bardzo niskich stołkach. I także jak żałobnicy nie pozdrawiają się nawzajem.
Główny powód żałoby w Tisza be-Aw – brak Świątyni – jest wciąż aktualny. Od roku 691 n.e. w miejscu, gdzie stała Świątynia, znajduje się meczet. Dla wielu Żydów fakt ten wyklucza możliwość, aby Świątynia pojawiła się tam kiedykolwiek ponownie. Istnieje tylko jedno skojarzenie związane z tym dniem, które przynosi nadzieję: według odwiecznej tradycji właśnie w dzień Tisza be-Aw narodzi się Mesjasz.
Rosz ha-Szana – zaczyna się wieczorem 9. i trwa do wieczora 11 września 2018.
Rosz Haszana, Nowy Rok, Święto Trąbek – pierwszy dzień kalendarza żydowskiego. Upamiętnia stworzenie świata i przypomina o sądzie Bożym. Święto to trwa dwa dni w Izraelu i diasporze i otwiera okres pokuty – Jamim Noraim, trwający do święta Jom Kippur. W tym dniu naród żydowski staje ze skruchą przed Bogiem, oczekując przebaczenia i miłosierdzia, podczas gdy Szatan przedstawia dowody grzechów Izraela. W tym czasie Bóg otwiera księgi, w których zapisane są wszystkie czyny człowieka, by wydać na niego wyrok. Dlatego składa się napotkanym osobom życzenia: "Abyście byli zapisani na dobry rok".
Zwyczaje: Podczas świąt żydzi odmawiają dodatkowe modlitwy Musaf, dmie się kilkakrotnie w szofar (róg) – stąd niewłaściwa nazwa Święto Trąbek. W niektórych środowiskach obchodzony jest obrządek taszlich – symboliczne strząsanie do wody swoich grzechów.
Potrawy: pokarmy świąteczne to: głowa ryby, owcy lub innego zwierzęcia, chleb i jabłko zanurzone w miodzie. Podczas święta nie wolno wykonywać codziennych prac, natomiast synagogi odwiedzają nawet ci wyznawcy judaizmu, którzy na co dzień są dość obojętni religijnie.
 
Jom Kipur- Jednodniowe święto zaczyna się w tym roku (5778)wieczorem 18 września. (pełna nazwa: Jom ha-Kippurim, Święto Pojednania lub Dzień Przebłagania) zaczyna się wraz z dziesiątym dniem miesiąca tiszri. Poprzedza go Erew Jom Kipur - dzień przeznaczony na ostateczną analizę swojego postępowania w minionym roku.
Ostatni posiłek (seuda hamafesket) w dzień poprzedzający Jom Kipur musi zakończyć się przed zachodem słońca. Od tego momentu (mniej więcej na godzinę przed zachodem) rozpoczyna się post Jom Kipur, który trwa do pojawienia się na niebie pierwszych gwiazd następnej nocy.
Wszystkie czynności, które są zabronione w Szabat, są zakazane również w Jom Kipur. Dodatkowo całkowity post wymaga zrezygnowania z jedzenia jakichkolwiek pokarmów i picia. Nie wolno płukać ust i myć zębów. Nie można się myć (wyłącznie palce). Nie wolno smarować ciała żadnymi substancjami. Nie wolno również nosić obuwia, którego nawet fragment jest wykonany ze skóry. Zakazane jest wreszcie współżycie seksualne w jakiejkolwiek formie.
Zakazy te ulegają unieważnieniu wobec zagrożenia ludzkiego życia i dotyczą ludzi dorosłych (tzn. od wieku stania się bar i bat micwa; tylko w ograniczonej formie - dzieci powyżej 9 lat).
Jest to dzień szczęśliwy, ponieważ dokonuje się wybaczenie grzechów. W Jom Kipur nie zostają jednak przebaczone grzechy, które popełnione zostały wobec innego człowieka, chyba że on sam udzielił przebaczenia. Dlatego wybaczenie to należy koniecznie uzyskać wcześniej.
Zwyczaje:Jom Kipur to dzień najdłużej trwających modlitw w synagodze. Pierwsza modlitwa zaczyna się jeszcze przed zachodem słońca. Jest to Kol nidrei. Dlatego ta noc nazywa się Noc Kol nidrei. Kol nidrej(wszystkie przysięgi) to oświadczenie, składane zbiorowo, w którym znajduje się prośba o unieważnienie przysiąg, jakie nie zostaną dotrzymane w nadchodzącym roku. Oczywiście nie chodzi w niej o przyrzeczenia i przysięgi wobec ludzi, ale wobec Boga i to w sprawach dotyczących wyłącznie nas samych. Ostatnią modlitwą, którą należy odmawiać, gdy słońce znajduje się na wysokości wierzchołków drzew jest Neila(zamykanie). To prośba o pomyślny wyrok od Boga, w momencie, gdy zamykane są bramy niebios. Na zakończenie rozbrzmiewa pojedynczy, długi dźwięk szofaru.
W ogólnym, powszechnym rozumieniu dzień Jom Kipur uważany jest jednak często za dzień skupienia, lęku, umartwienia, a nawet cierpienia. „Udręczanie dusz” oznacza właśnie całkowity post. Ale, wbrew pozorom, nie oznacza to udręczania ciała. Chodzi tu o co innego. Na koniec Jom Kipur każdy bowiem ma szanse na głębokie, wręcz dojmujące poczucie "pogodzenie się" z ludźmi i z Bogiem.
 
Sukkot –w 2018 roku przypada na okres od wieczora 23 września do wieczora 30 września.
W Polsce nazywane Świętem Szałasów(Namiotów), zwane też Kuczki. Jest to święto rozpoczynające się pięć dni po święcie Jom Kippur, a dwa tygodnie po rozpoczęciu roku.
Geneza: Święto należy do świąt radosnych i upamiętnia mieszkanie w szałasach i namiotach (hebr. Sukka- szałas, kuczka) podczas ucieczki Izraelitów z Egiptu i wędrówki do Kanaanu.
Zwyczaje: W starożytności święto było związane ze żniwami. Przez siedem dni święta ortodoksyjni żydzi mieszkają poza domem w budach pod gołym niebem – w Izraelu często budowanych na balkonach. Podczas święta recytuje się psalmy i wykonuje się obrzęd kołysania bukietami splecionymi z gałązek palmy (lulaw), trzech gałązek mirtu (hadasa), dwóch gałązek wierzby (arawa) trzymanymi w prawej ręce i owocami etrogu (cytron) w lewej. Kołysanie wykonuje się na cztery strony świata oraz w górę i w dół na znak czci dla Stwórcy tych darów. Następnie ludzie udają się na codzienną procesję, którym towarzyszą modły o dobre plony. Procesja dnia siódmego była najdłuższa i nazywano ją Hoszanna Raba, a tłum uroczyście obchodził synagogę siedem razy.
Inną ceremonią jest obrzęd czerpania wody w dzień Szmini Aceret, będący kulminacją święta. Sukkot trwa siedem dni, a święto zamyka dzień ósmy tzw. Simchat Tora(„Radość Tory”), w którym obnoszone są w radosnej procesji zwoje Tory siedmiokrotnie wokół świątyni. Ten dzień jest tak radosnym dniem, że jako jedyny czas w roku nawet dzieci otrzymują możliwość dotknięcia świętych zwojów pisanych świętymi literami (które dozwolone są jedynie kapłanom).
W święto Szałasów rozpoczyna się druga sesja Knesetu.
 

 BART